زمانی که تصمیم به خرید کتاب ها و منابع کمک درسی می گیرید، تعیین هدف بسیار مهم است. این که چه انتظاراتی از کتاب مورد نظر دارید و دقیقا برای چه نیازی تصمیم به خرید گرفته اید؟ کتاب های آموزشی و کمک درسی انواع گوناگونی دارند و هر کدام از آن ها برای مقاطع و شرایط مخصوصی در نظر گرفته شده اند. برخی تنها جنبه آموزشی داشته و برخی مهارت های شما را در امتحان تقویت می کنند. بنابراین همانطور که گفتیم بدون مشخص کردن هدف، تنوع کتاب ها می تواند شما را سردرگم کند. ما در این مطلب بررسی می کنیم که بهترین منبع برای روزهای امتحان چه کتابی است و چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
بهترین منبع برای روزهای امتحان چه کتابی است؟
دنیای کتاب های کمک درسی آن چنان متنوع است که گاهی محصلین و دانش آموزان در انتخاب خود دچار سردرگمی و تردید می شوند. منابع آموزشی مختلفی که هر کدام خصوصیات منحصر به فردی داشته و در قفسه های کتاب فروشی خودنمایی می کنند. اما لزوما همه این کتاب ها نمی توانند در یک موقعیت خاص برای شما کاربردی و مناسب باشند. بسته به اینکه برای چه شرایطی می خواهید کتاب خریداری کنید، منابع خاصی به شما پیشنهاد می شود.
اما بهترین منبع برای روزهای امتحان چه کتابی است؟ احتمالا اگر به دنبال پاسخ این سوال هستید، تمایل دارید تا به صورت جدی برای دوران امتحانات مطالعه کرده و نمرات بالایی کسب کنید. ما اینجاییم تا به این سوال شما پاسخ دهیم. در ادامه ویژگی هایی که یک منبع خوب امتحانی می تواند داشته باشد را مورد بررسی قرار می دهیم. سعی کنید در هنگام خرید و تصمیم گیری برای انتخاب کتاب این مولفه ها را به خاطر سپرده و بر اساس آن اقدام به سفارش کتاب کنید.
منبعی را انتخاب کنید که کاملا هم سطح توانایی های شما باشد
بسیار مهم است که منبع انتخابی شما با سطح توانمندی هایتان هماهنگ باشد. یک منبع بسیار سخت و پیچیده یا یک منبع آسان و راحت نمی توانند انتظارات شما را به درستی برآورده کرده و در نهایت آمادگی لازم را برای ورود به جلسه امتحان در شما ایجاد کنند. منابع سخت و دشوار باعث می شوند تا شما نسبت به مهارت هایی که آموخته اید شک کرده و اعتماد بنفستان کاهش پیدا کند.
در مقابل منابع آسان نیز به شکلی دیگر باعث عدم موفقیت شما در امتحان می شوند. این منابع با طرح سوالات آسان و راحت، به شما این حس را القا می کنند که کاملا برای آزمون مورد نظر آماده هستید. اما بعد از شرکت در امتحان متوجه می شوید که استاندارد نبودن سوالات و میزان سختی آن ها باعث ایجاد یک حس اعتماد بنفس کاذب در شما شده و در نهایت به شکست در امتحان منجر می شود.
به همین علت بهترین راهکار این است که در هنگام خرید، نحوه آموزش، توضیحات و سطح سوالات کتاب را مورد بررسی قرار دهید و سپس اقدام به خرید کنید. همچنین مشاوره گرفتن از معلم ها و متخصصین حوزه کتاب نیز می تواند شما را در انتخاب یک منبع خوب بسیار کمک کند.
انتخاب یک منبع کمک درسی استاندارد متناسب با نیاز شما
هر دانش آموزی توانمندی های خاص خود را در مطالعه داشته و نقاط ضعف و قوت متفاوتی در یادگیری مفاهیم درسی دارد. بنابراین نمی توان انتظار داشت یک منبع کمک درسی برای همه کارایی داشته باشد. به عنوان مثال؛ شما مفاهیم آموزشی کتاب درسی را به خوبی فرا گرفته اید اما در حل مسئله با مشکل جدی روبرو هستید. در چنین شرایطی استفاده از یک منبع که درسنامه مفصلی دارد، نمی تواند انتخاب مناسب برای رفع نیاز شما باشد.
درسنامه هایی که با جزئیات دقیق ارائه شده اند تنها وقت شما را تلف کرده و زمانی را برای رفع نقاط ضعفتان باقی نمی گذارند. پس باید در این شرایط به دنبال منبعی باشید که بیشتر بر روی موضوع حل مسئله تمرکز دارد و بیشتر تکنیک ها و نکات امتحانی به شما ارائه می کند. بنابراین بهتر است پیش از هر گونه اقدام برای انتخاب منبع امتحانی، نقاط ضعف و قوت خود را به طور واضح مشخص کنید و در نهایت بر اساس همین موارد منبعی را انتخاب کنید که شما را در کسب نتیجه بهتر یاری می کند.
توجه به نوع و تعداد سوالات منبع
یکی دیگر از مواردی که باید در هنگام خرید منبع کمک درسی به آن توجه داشته باشید نوع سوالات طرح شده در آن است. در هنگام انتخاب کتاب بهتر است این سوالات را از خود بپرسید. اینکه چه امتحانی پیش رو دارید؟ سختی و حساسیت آن به چه میزانی است؟ شرایط امتحان و طرح سوالات به چه صورتی است؟ آیا یک امتحان کلاسی با سطحی متوسط را پیش رو دارید یا قرار است به استقبال امتحانات سراسری و نهایی بروید؟
پاسخ دقیق به این سوالات می تواند شما را در انتخاب منبع درست و مناسب کمک کند. نمونه سوالات طرح شده در منبع امتحانی در قدم اول بایستی از نظر سختی کاملا استاندارد بوده و در قدم دوم هماهنگ با شرایط امتحانی شما باشند. هر چه این تناسب بیشتر رعایت شود، امکان موفقیت شما و کسب نمرات عالی در امتحان بیشتر خواهد بود.
علاوه بر ماهیت سوالات، تعداد آن ها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. تعداد سوالات مطرح شده برای یک مبحث خاص درسی بایستی به اندازه باشد. زیاده روی در طرح سوالات باعث ایجاد تداخل اطلاعاتی می شود. ممکن است دانش آموزان در حین حل مسئله به این امر واقف نباشند اما در زمان برگزاری امتحان اصلی متوجه این قضیه خواهند شد که تداخل اطلاعات، تمامی اطلاعات درسی را از ذهن آن ها خارج کرده و توانایی حل مسئله را از آن ها می گیرد.
پرهیز از انتخاب چند منبع مختلف
یکی از کارهای اشتباهی که بسیاری از دانش آموزان به طور ناخواسته مرتکب آن می شوند، تکیه زدن بر چند منبع امتحانی مختلف است. در بسیاری از مواقع شاهد این ماجرا هستیم که دانش آموزان به دلیل تبلیغات گسترده و یا معرفی دیگران، این تصور را دارند که باید برای موفقیت در امتحان مجهز به انواعی از بهترین کتاب ها و منابع کمک درسی باشند.
اینکه کتابخانه شما پر از کتاب های قطور و بزرگ باشد که هر کدام را نشریه ها و برندهای مختلفی به چاپ رسانده اند نمی تواند ضامن موفقیتتان در امتحان باشد. بهتر است کمی اشتیاق خود را در خرید کتاب متعادل و کنترل کرده و سعی کنید به فاکتورهای مهمی که تا اینجا ارائه کردیم توجه داشته باشید. داشتن چندین منبع مختلف نه تنها مفید نیست، بلکه شما را به سردرگمی بیشتری می کشاند.
هر کتابی به شیوه ای خاص اطلاعات خود را به خوانندگان ارائه می کند. همچنین نحوه بیان و گفتار هر کتاب متفاوت از دیگری است. بنابراین خواندن چند منبع مختلف می تواند اطلاعات زیاد و مختلفی را به شما انتقال داده و یک نوع درگیری ذهنی برایتان ایجاد کند. این متکی بودن به کتاب ها و منابع گوناگون حتی در مواقعی استرس و اضطراب شما را بیشتر می کند. چرا که گاه نمی توانید تمام حجم کتاب را مطالعه کرده و از این رو اضطرابی وصف ناپذیر تمام وجود شما را فرا می گیرد. پیشنهاد می شود منابع خوب و مناسب را با کمی تحقیق پیدا کرده و سعی کنید تنها بر مباحث همین کتاب تسلط پیدا کنید. این می تواند یکی از رموز موفقیت در امتحان باشد.
ارائه راهنمای جامع برای مطالعه کتاب
یک منبع امتحانی خوب و قوی بایستی در ابتدای کار توضیحات دقیقی را به دانش آموزان و خوانندگان خود در خصوص نحوه استفاده از کتاب بدهد. این که روش کار کتاب به چه صورت است؟ قرار است در این کتاب بر روی چه مباحثی کار شود؟ شیوه طراحی سوالات چگونه است؟ بهترین روش یادگیری چیست؟ مطالعه کردن بایستی به چه شکلی انجام شود و… زمانی که دانش آموز پاسخ این سوالات را در ابتدای کار دریافت می کند، می تواند با آگاهی و آمادگی بیشتری اقدام به مطالعه کتاب کند. در نتیجه بیشترین نتیجه را از خواندن کتاب کسب خواهد کرد.
دسته بندی کردن سوالات
یکی از ویژگی های مهم منبع امتحانی دسته بندی کردن سوالات است. درهم و برهم بودن سوالات می تواند خواننده را خسته کرده و او را بیشتر گیج کند. هر چه یک منبع امتحانی به صورت اصولی سوالات را دسته بندی کند، قطعا تاثیر بیشتری بر روی موفقیت در امتحان افراد خواهد داشت. این دسته بندی کردن می تواند انواع گوناگونی داشته باشد و برای هر کتابی متفاوت از دیگری طراحی شود.
اما نکته مهم این است که در نهایت دسته بندی سوالات بایستی به تقویت مهارت های حل مسئله دانش آموز کمک کند نه اینکه تاثیری منفی روی او داشته باشد. به عنوان مثال دسته بندی کردن سوالات به صورت یکجا در خصوص یک مبحث خاص می تواند دانش آموز را تنبل کند. در این شرایط، فرد به خوبی می داند که تمامی سوالات طراحی شده بر روی یک موضوع تمرکز دارند و بنابراین بدون کار کشیدن از ذهن و تلاش زیاد به حل آن ها می پردازد. این یک دسته بندی غیر استاندارد است که مانع موفقیت در امتحان می شود.
علامت دار بودن سوالات
برخی از منابع امتحانی برای آگاهی دانش آموزان از نوع سوال، آن ها را علامت گذاری می کنند. علامت گذاری کردن سوالات به این صورت است که ابتدا، کتاب توضیحاتی را به خوانندگان خود ارائه می کند و به آن ها می گوید که در کنار هر سوال علامتی درج شده است. علامتی که معنای خاصی دارد.
این علامت گذاری بیشتر بر اساس میزان سختی سوالات یا حساسیت آن ها در امتحان است. بنابراین دانش آموزان پیش از اینکه سوال را حل کنند به خوبی می دانند که سوال از نظر سختی در چه سطحی قرار دارد و درصد اهمیت آن در امتحان به چه میزان است. به این شکل در زمان نیز صرفه جویی شده و افراد می دانند که بر اساس نیاز و نقاط ضعف خود بایستی به سراغ چه سوالاتی بروند.
پاسخنامه جامع
یک منبع خوب امتحانی بایستی دارای یک پاسخنامه جامع و مفصل باشد. در واقع هدف اصلی منابع آموزشی و کمک درسی این است که بتوانند بار اطلاعاتی دانش آموز را از هر جهت افزایش دهند. بنابراین اگر طراحی سوالات کاملا استاندارد باشد اما پاسخنامه ای جامع و کلیدی برای آن در نظر گرفته نشود، کار، نیمه تمام خواهد ماند.
بخش پاسخنامه کتاب، خود یک دنیای بزرگ از مفاهیم و نکات آموزشی است. این بخش علاوه بر نشان دادن پاسخ صحیح سوالات، هم می تواند در مواقعی نقش یک درسنامه کوچک را ایفا کند هم می تواند تکنیک های حل مسئله را آموزش دهد. بنابراین در زمان خرید منبع امتحانی حتما به بخش پاسخنامه آن هم سری بزنید و نحوه توضیحات و راهکارهای حل مسئله آن را بررسی کنید.
بیان شیوا و روان
تقریبا تمامی منابع کمک درسی و امتحانی معتبر و شناخته شده از لحنی بسیار ساده و روان برخوردارند. هر چه یک کتاب بتواند بهتر با خواننده خود تعامل و ارتباط سازنده برقرار کند، قطعا مخاطب بیشتری جذب کرده و رسالت خود را به درستی انجام داده است.
طرز بیان و لحن نوشتاری کتاب در انتقال مفاهیم بسیار موثر است. اینکه دانش آموز بخواهد زمان خود را صرف تحلیل و تفسیر منابع آموزشی کند، چیزی جز هدر رفت زمان و هزینه برای او به دنبال نخواهد داشت. بنابراین یکی از استانداردهای تعریف شده برای منابع امتحانی، لحن و بیان شیوا و روان آن هاست. به طوری که مطالب و توضیحات برای هر خواننده ای با هر میزان سطح از توانایی، قابل درک و فهم باشد.
گرافیک و طراحی کتاب
اینکه یک کتاب صرفا بر روی محتوای درسی تمرکز کند و در آن تنها خبر از متن ها و نکات درسی باشد، خواننده را خسته و کسل می کند. یک منبع خوب بایستی به گونه ای چاپ شده باشد که چشم خواننده را برای مطالعه بیشتر خسته نکند. استفاده از فونت های استاندارد، استفاده از تصاویر جذاب هماهنگ با محتوای آموزشی، طراحی جلد و صفحات کتاب با رنگ های انرژی بخش و… همه از مواردی هستند که به طور غیر مستقیم بر روی میزان یادگیری خواننده تاثیر می گذارند. این مسئله یکی از نکات پنهانی است که باعث ترغیب دانش آموزان برای مطالعه بیشتر می شود، پس آن را دست کم نگیرید و کتابی انتخاب کنید که در عین محتوای آموزشی مناسب، طراحی جالبی نیز داشته باشد.