داشتن استراتژی‌های مناسب می‌تواند در زمان مطالعه کتاب درسی تأثیر زیادی در یادگیری داشته باشد. اگر بتوانید یک شیوه صحیح برای مطالعه انتخاب کنید در واقع شما یک راه هموار برای یادگیری ایجاد کرده‌اید که در طولانی مدت بسیار مؤثر است. وجود استراتژی خواندن کتاب درسی می‌تواند یادگیری را به شکل هدفمند پیش ببرد که برای دانش آموزان مختلف به ویژه کسانی که می‌خواهند در مقاطع بالاتر تحصیل کنند بسیار کاربردی است. استراتژی‌های مختلفی در مطالعه وجود دارد که هر فرد با توجه به شرایط خود می‌تواند یک استراتژی مناسب انتخاب کند.
اگر شما از جمله کسانی هستید که استراتژی خاصی برای مطالعه ندارید و نمی‌دانید که چگونه می‌توان به یک مطالعه عمیق و کامل دست پیدا کرد بهتر است همراه مقاله استراتژی خواندن کتاب درسی باشید تا با ایده‌های جدید و کاربردی آشنا شوید. همان طور که بیان شد شناخت استراتژی‌های مناسب باعث می‌شود تا یادگیری به شکل مؤثرتری انجام شود.
استراتژی خواندن کتاب درسی
ساختارهای مختلفی برای مطالعه کتاب درسی وجود داشته که هر کدام با توجه به شرایط فعلی فرد قابل انجام است. در استراتژی خواندن کتاب درسی می‌توان از مرحله پیش خوانی شروع کرد و سپس با طرح سؤال، مراحل را ادامه داد و پس از گذراندن مرحله خواندن به مرحله به خود پس دادن رسید. هر کدام از این مراحل می‌تواند مهم و تأثیرگذار باشد. در انتها نیز مرحله تست وجود داشته که باعث می‌شود تا میزان یادگیری به شکل دقیق سنجیده شود. هر یک از مراحل نام برده شده به نام مراحل روش PQRST شناخته می‌شود که شامل موارد زیر است:
مرحله پیش خوانی
یکی از نکات کلیدی در زمینه داشتن یک استراتژی مناسب برای خواندن کتاب درسی این است که بتوانید به صورت کامل و جامع مقدمه کتاب درسی را مطالعه کنید. با مطالعه دقیق مقدمه می‌توانید یک دیدگاه کلی نسبت به موضوعات اصلی کتاب پیدا کنید که این امر دارای اهمیت است. پیش خوانی می‌تواند باعث درک بیشتر مطالب کتاب شود و ارتباط مطالب اصلی کتاب با یکدیگر را به شکل کامل مشخص کند. به صورت کلی می‌توان گفت پیش خوانی برای یک مطالعه هدفمند لازم است و دانش آموزان باید این مرحله را در دستور کار خود قرار دهند.
مرحله پیش خوانی شامل خواندن فصول کتاب به صورت سطحی است و باید تمرکز خود را بر روی عناوین اصلی گذاشت و در ادامه با توجه کردن به تصاویر و مثال‌ها، مرحله پیش خوانی را با موفقیت انجام داد. پس در مرحله اول برای داشتن یک استراتژی مناسب پیش خوانی مطالب کتاب مهم است.
مرحله طرح سؤال
پس از این که توانستید با موفقیت مرحله پیش خوانی را پشت سر بگذارید بهتر است به دنبال طرح سؤال های مختلف از مطالب خوانده شده باشید. در واقع شما با طرح سؤال‌های متنوع می‌توانید حس کنجکاوی را در خود ایجاد کنید که این امر باعث انگیزه یادگیری شده و در مجموع می‌تواند منجر به افزایش دقت و یادگیری شود. بسیاری از کارشناسان در این مرحله از استراتژی خواندن کتاب درسی معتقدند که مرحله طرح سؤال باعث می‌شود تا حس کنجکاوی افراد افزایش پیدا کند که همین امر باعث کسب اطلاعات جدید شده و یادگیری را افزایش می‌دهد.
مرحله مطالعه یا خواندن
پس از آن که مرحله پیش خوانی و مرحله طرح سؤال با موفقیت انجام شد باید مرحله مطالعه انجام شود که در این مرحله می‌توان مطالب اصلی کتاب را به شکل مهم یاد گرفت. در واقع در این مرحله دانش آموزان باید بتوانند به صورت عمیق و مفهومی محتوای کتاب درسی را مطالعه کنند تا یک فهم صحیح از مطالب کتاب به دست آورند. مطالعه مفهومی و دقیق در این مرحله باعث می‌شود تا ضمن یادگیری مطالب جدید، بتوانید مطالب قبلی آموخته شده را نیز در ذهن خود تثبیت کنید. در واقع در این مرحله مطالب قدیم و جدید با هم آمیخته می‌شوند که از این رو دارای اهمیت است.
مرحله به خود پس دادن
در این مرحله بهتر است مطالب خوانده شده را بدون آنکه به کتاب مراجعه کنید از حفظ یادآوری کنید. مرحله به خود پس دادن به عنوان یک مرحله کلیدی در تمامی مراحل محسوب می‌شود چرا که در این مرحله باید ذهن خود را به کار بگیرید تا مطالب خوانده شده را به شکل صحیح یادآوری کنید. در مرحله فوق باید بتوانید به شکل صحیح مطالب و پرسش‌های مطرح شده را پاسخ دهید و در صورتی که نتوانید در این مرحله به شکل مناسب مطالب خوانده شده را به ذهن بیاورید بهتر است دوباره به مرحله قبلی برگشته تا بتوانید اصول خواندن را تکرار کنید. باید بیان کرد اگر در این مرحله بازگو کردن مطالب خوانده شده به شکل صحیح انجام شود یعنی مطالب را به درستی یاد گرفته‌اید.
ایده به خود پس دادن مطالب به عنوان یک ایده کلیدی محسوب شده که باعث می‌شود تا شما بتوانید سازماندهی مناسبی نسبت به مطالب خوانده شده در ذهن خود انجام دهید. ایده فوق به عنوان یک ایده مناسب برای تثبیت اطلاعات خوانده شده است که باعث یادگیری طولانی مدت می‌شود. شما باید بتوانید به شکل خلاقانه مطالب خوانده شده را بدون مراجعه به کتاب درسی مرور کنید و با تلاش زیاد بتوانید مطالب را در ذهن خود تثبیت کنید.
مرحله آزمون یا تست
در پایان مراحل بالا شما باید مرحله تست را انجام دهید که در این مرحله می‌توانید میزان یادگیری مطالب خوانده شده را ارزیابی کنید. در این مرحله شما با بررسی مطالب خوانده شده و میزان یادگیری خود می‌توانید آموخته‌های خود را بسنجید تا در صورت وجود هر گونه کاستی به سراغ کتاب درسی رفته و نقاط ضعف خود را برطرف کنید. شاید بتوان به جرات بیان کرد که وجود سؤالات پایان فصل برای این منظور بوده که شما ارزیابی درستی از مطالب خوانده شده داشته باشید.
بسیاری از دانش آموزان به دلیل عدم رعایت مرحله آزمون در زمان امتحانات دچار استرس و اضطراب می‌شوند چرا که مطالب یادگیری شده را در مرحله آزمون نسنجیده و میزان تسلط خود را بر روی محتوای یاد گرفته شده بررسی نمی‌کنند. استراتژی خواندن کتاب درسی در صورتی که تمامی موارد بالا به شکل مناسب رعایت شود سودمند است و باعث افزایش یادگیری به صورت اصولی می‌شود.
سخن پایانی
در روزهایی که متن کتاب حجم زیادی از مطالب را به دانش آموزان ارائه می‌دهند داشتن استراتژی خواندن کتاب درسی بسیار مهم و اساسی است و برای رسیدن به موفقیت ضروری است. در واقع دانش آموزان برای داشتن یک موفقیت چشمگیر باید بتوانند یک ایده مناسب برای خواندن داشته باشند، ایده‌ای که بتواند ضمن آسان کردن مراحل مطالعه کتاب درسی، یادگیری را افزایش دهد. شما اگر بخواهید یک استراتژی مناسب در خواندن کتاب درسی داشته باشید می‌توانید از استراتژی بالا استفاده کنید.
رعایت کردن استراتژی بالا زمانی سودمند است که بتوانید به شکل کاملاً صحیح تمام مراحل را دنبال کنید در غیر این صورت نتیجه دلخواه حاصل نمی‌شود، پس اگر از جمله کسانی هستید که می‌خواهید یک استراتژی مناسب برای مطالعه داشته باشید مراحل بالا را دنبال کنید و از موفقیت کسب شده لذت ببرید.
